Tijdens de Accountability Hack op 4 oktober zullen teams de Tweede Kamer helpen met twee challenges. De challenge over geneesmiddelenprijzen gaat over toegang tot betaalbare medicatie voor patiënten, nu en in de toekomst. 

De prijzen van medicijnen zijn ingewikkeld, en daarom geven we samen met het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport hieronder een korte beschrijving van verschillende prijzen die rondzoemen, en wat ze betekenen. We hebben er vier:

1. Wettelijke maximumprijzen 

In Nederland bepaalt de Wet geneesmiddelenprijzen (Wgp) de maximumprijzen van geneesmiddelen. De wettelijke maximumprijzen zijn te vinden via Farmatec.nl

Hier staat ook een verwijzing naar de relevante websites uit de vier landen, op basis waarvan de maximumprijzen in Nederland worden gebaseerd (namelijk het gemiddelde van de prijzen in België, Frankrijk, Duitsland en Verenigd Koninkrijk).

2. Apotheekinkoopprijzen (AIP’s)

De Apotheekinkoopprijzen zijn de prijzen waarvoor de fabrikanten hun producten aanbieden. Dit wordt ook wel de lijstprijs of de adviesprijs genoemd. Deze prijzen zijn niet openbaar beschikbaar. Via Z-index is deze informatie wel te koop.  

De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK) heeft deze data ook voor extramurale geneesmiddelen (medicijnen voor mensen die niet in een instelling verblijven), maar ook dit is niet openbaar. Zowel SFK als Z-index zijn gelieerd aan de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP, de beroeps- en brancheorganisatie voor apothekers en apotheken).

3. Prijzen die apothekers betalen

De apothekers (ook ziekenhuizen/ziekenhuisapothekers) kopen de geneesmiddelen van fabrikanten. Ze kunnen korting bedingen ten opzichte van de AIP’s. Hoeveel apothekers daadwerkelijk betalen voor de geneesmiddelen is niet openbaar. 

4. Declaratieprijzen

Als een geneesmiddel aan een patiënt worden verstrekt declareren de apothekers de kosten bij verzekeraars. Dit zijn de declaratieprijzen, ook wel ‘de vergoede prijzen’ (als in vergoed door verzekeraar). Voor de rijksoverheid gelden dit als de zorguitgaven. 

Aangezien verzekeraars weten dat apothekers kortingen ontvangen op de AIP’s ligt de gedeclareerde prijs gemiddeld genomen (iets) onder de AIP’s.

Er zijn twee databronnen hiervoor: GIPdatabank (van het Zorginstituut, betreft data die vanuit verzekeraars is ontvangen) en Vektis (van verzekeraars).

In de praktijk

Een bepaald geneesmiddel kan een wettelijke maximumprijs van € 100 hebben, waarbij de Apotheekinkoopprijs (AIP) € 90 is, de apotheker korting bedingt en het voor € 85 inkoopt, en de verzekeraar het vergoedt voor € 87.

Dit bovenstaande gaat allemaal over prijzen. Er is ook een Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) in Nederland. Daarbij wordt bepaald wat maximaal vergoed wordt door de verzekeraar. Hierover kun je meer lezen op de website van de rijksoverheid en medicijnkosten.nl .

Gebruik van geneesmiddelen (volume)

Er zijn verschillende manieren om het gebruik van geneesmiddelen te meten:

• Aantal patiënten;
• Aantal DDD’s (Defined Daily Dose). Dit is de standaarddagdosering, de theoretische hoeveelheid van een geneesmiddel, vastgesteld door de WHO, die door volwassenen per dag voor de hoofdindicatie wordt gebruikt. De feitelijke dosering kan afwijken. Het gebruik van DDD’s maakt het mogelijk om gebruik, kosten en hoeveelheden van verschillende geneesmiddelen en van verschillende toedieningsvormen van eenzelfde geneesmiddel met elkaar te kunnen vergelijken);
• Aantal uitgiftes (als aan een patiënt een geneesmiddel wordt verstrekt geldt dit als uitgifte, dit is niet het aantal doosjes met medicijnen – per uitgifte kun je meerdere doosjes meekrijgen).

Hierover is meer informatie te vinden in de GIP-databank en gedeeltelijk ook via Vektis en OpenDisData. 

Overige data en informatie

Geneesmiddelen worden in Nederland verstrekt via openbare apothekers (extramuraal, ‘de apotheek om de hoek’) en ziekenhuizen (intramuraal, veelal dure geneesmiddelen, onderdeel van de medisch specialistische zorg). 

Informatie over geneesmiddelenprijzen en -gebruik is te vinden in:

• Rapport van Stichting Farmaceutische Kengetallen (jaarlijks, betreft extramuraal);
• Rapport van het Zorginstituut (jaarlijks);
• Monitor van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen (jaarlijks);
• Jaarlijkse uitgave van de NZa (jaarlijks, betreft intramuraal: 2.1 miljard);
• Data beschikbaar vanuit ziekenhuizen – dit betreft data m.b.t. landelijk gemiddelde verkoopprijs (aan verzekeraars nemen we aan);
• Ook op data.overheid.nl staat e.e.a., veelal data vanuit het CBS.

Word je ook enthousiast van dit soort complexe data en vraagstukken? Meld je dan aan voor de Accountability Hack 2019 op 4 oktober in de Tweede Kamer. Aanmelden kan hier. Minder goed met data, maar wel geïnteresseerd in de thema’s van de Accountability Hack? Kom dan naar de Side-Events in de middag van 4 oktober. Daarvoor aanmelden kan hier.