In deze datablog vlak voor Accountability Hack gaan we in op de dataset met de grootst mogelijke geldstromen binnen Nederland: de Rijksbegroting. Vrijwel alles wat de overheid onderneemt is op een of andere manier terug te vinden in de Rijksbegroting, dat maakt het voor de controleerbaarheid van een overheid een dataset van onschatbare waarde. Speciaal voor Accountability Hack is door het Ministerie van Financiën een nieuwe dataset beschikbaar gesteld, waarmee eerder onbekende data over de geldstromen van het Rijk vrijkomt en meteen gebruikt kan worden om meer inzicht te krijgen in hoe en met welke functies al deze geldstromen worden ingezet.
De Rijksbegroting wordt, samen met de Miljoenennota en het belastingplan, op Prinsjesdag aan de Tweede Kamer aangeboden, en bestaat uit de gezamenlijke begrotingen van de ministeries. Via Rijksbegroting.nl is deze te bekijken, en via opendata.rijksbegroting.nl zijn verschillende datasets beschikbaar.
RIS data
Voor Accountability Hack is door het Ministerie van Financiën data vrijgegeven uit het Rijksbegroting Informatie Systeem: RIS. Nieuw hieraan is informatie over de functies van de geldstromen, naast de ministeries en departementen die er verantwoordelijk voor zijn. Dit gebeurt volgens de COFOG-standaard, een codering die de uitgaven ook internationaal vergelijkbaar maakt. COFOG wordt door de VN gepubliceerd, en door verschillende overheden gebruikt wordt. Voor meer informatie: kijk bijvoorbeeld hier. Dit geeft een nieuwe dimensie aan de data, waardoor de begroting transparanter wordt.
Deze RIS-data wordt voor deze eerste keer vrijgegeven als een verzameling CSV-bestanden, maar is ook opnieuw als SQL-database op te bouwen. Op het dataportaal van Open State staat bij de dataset meer uitleg over hoe dit moet.
Een eerste blik: wat zijn de functies?
Voor deze datablog kijken we naar een kleiner onderdeel van een van de belangrijkste datasets: RIS_ECO_FUN_VERDELINGEN.csv. Deze staat ook in de uitleg als een van de belangrijkste tabellen genoemd, en bevat de eerder genoemde functionele codes, onder FCE_CODE. Deze gebruiken we om over één jaar, 2016, inzicht te krijgen in de functionele indeling van de posten op de Rijksbegroting. Hiervoor selecteren we in dit bestand alle uitgaven (U onder UITG_ONTV_IND) en onder BEGROTINGSSTAND het jaar 2016. De subtotalen hiervan onder BEDR_JR_T geven gecombineerd met de tabel uit RIS_FUNCTIONELE_CODES het volgende beeld:
Een verifieerbare overheid?
Hier is te zien dat de eerste hoofdcategorie, “Algemeen bestuur” een bijzonder groot aandeel heeft. Navraag bij het Ministerie van Financiën leert dat niet alle ministeries en departementen hun data op dezelfde manier aanleveren, en dat “Algemeen bestuur” wordt gebruikt als categorie wanneer het niet duidelijk is welke functionele code gebruikt moet worden. Gevolg daarvan is onder andere dat hoofdcategorie 7 (Milieubescherming) niet terug te vinden is in deze data. Een dataset die zo groot is als een Rijksbegroting zal altijd complex zijn. Aan de Rijksoverheid is de taak om zoveel mogelijk data te leveren die onderling vergelijkbaar is, maar met verschillen tussen overheden komt dit niet altijd goed uit. Met open data over de Rijksbegroting zouden burgers in staat moeten zijn om de geldstromen gedetailleerd in kaart te brengen zodat zij hun overheid ter verantwoording kunnen roepen.
In de RIS-data die het Ministerie van Financiën beschikbaar gesteld heeft is natuurlijk nog veel meer te vinden over ministeries, departementen, economische codes en historische data. In deze datablog hebben we maar een klein onderdeel van de dataset gebruikt om de Rijksbegroting inzichtelijker te maken. Dit maakt al iets duidelijk over waar het geld heen gaat, maar ook hoe dit soms ondoorzichtig kan zijn. Ben je nog op zoek naar een project voor Accountability Hack? Dit is een perfecte kans om geldstromen en openheid onder overheden in kaart te brengen!
Break out sessie
Wil je meer weten van deze data? Er is tijdens de Hackathon een break-out sessie over deze dataset. Deze zal geleid worden door het ministerie van Financien. De sessie vindt om 11:00 plaats in de ruimte ‘/share’.
Doe je mee?
Op 9 september 2016, aan de vooravond van Prinsjesdag vindt Accountability Hack plaats. Tijdens deze hackathon gaan we met open data geldstromen en prestaties van de overheid in kaart brengen. Doe je mee? Aanmelden kan hier.