Als er een beleidsterrein is met een overvloed aan open data dan is het ontwikkelingssamenwerking wel. Maar aan transparantie over de besteding van ontwikkelingsgeld is nog een wereld te winnen. Het inzicht in en de verantwoording over de resultaten moet naar een hoger plan, het kan beter.
Bijvoorbeeld als iedereen dezelfde definities en standaarden gaat gebruiken voor het rapporteren over activiteiten, kosten en resultaten, zodat data geaggregeerd (opgeteld per land of sector) of organisaties onderling vergeleken kunnen worden. Dit is ook de boodschap die de Algemene Rekenkamer de afgelopen jaren heeft verkondigd.
Nederland gaf in 2015 0,75% van het BNP aan ontwikkelingssamenwerking, dat is ruim 5 miljard euro. Wereldwijd ging het in 2015 om meer dan 146 miljard US dollar (cijfer OESO). Ontwikkelingssamenwerking kenmerkt zich door verschillende geldstromen en vele spelers. Zo waren er na de aardbeving in Haïti op het hoogtepunt van de hulpactie meer dan 10.000 organisaties – van grote ngo’s tot kleine particuliere – actief. Deze omstandigheden – veel geld en veel spelers – maken het complex om op een transparante wijze de prestaties van ontwikkelingssamenwerking te monitoren. De uitdaging is dus om de beschikbare data om te zetten tot inzichtelijke informatie.
Standaardisatie van open data: IATI
Er is een standaard voor open data in ontwikkelingssamenwerking die steeds meer gebruikt wordt door overheden en ngo’s. In 2008 is de International Aid Transparency Initiative (IATI) opgestart met de gedachte dat openheid over besteding van hulpgeld er aan bijdraagt dat het geld ook terecht komt waar het bedoeld is en dat het uiteindelijk armoede bestrijdt en de levensstandaard verhoogt. Met de IATI standaard, die in 2011 is vastgesteld, is het raamwerk geboden van kenmerken, definities, coderingen en taal.
De IATI-standaard wordt door steeds meer organisaties en overheden gebruikt. Zo verplicht het ministerie van Buitenlandse Zaken organisaties die Nederlands ontwikkelingsgeld ontvangen met deze standaard de voortgang van hun activiteiten te verantwoorden. Op dit moment gaat het nog vooral om informatie over financiële transacties. Maar de IATI standaard biedt ook de mogelijkheid om resultaatinformatie van projecten te vermelden en daar wordt langzamerhand meer gebruik van gemaakt, ook door het ministerie van Buitenlandse Zaken. De data is vooral management en toekomstgericht. Dus bedoeld om tijdens de projecten te kunnen (bij)sturen en vooruit te kijken en niet om achteraf terug te kijken.
Van data naar informatie
De hoeveelheid gelijksoortig gestructureerde open data groeit maandelijks. Hiermee ontstaan tal van mogelijkheden om vanuit verschillende perspectieven en op verschillende niveaus inzicht te krijgen in de besteding en resultaten van ontwikkelingsgeld. Maar data is nog geen informatie. Een gemiddelde belastingbetaler, hulpverlener, beleidsambtenaar of Tweede Kamerlid kan niet meteen chocola maken van al deze gegevens. Welke ontwikkelingen worden zichtbaar door de data slim te combineren en presenteren? Welke netwerken en allianties zien we? Hoe wordt het hulpgeld verdeeld naar land, naar thema, door de tijd?
Ook zijn er naast IATI data nog allerlei andere data over ontwikkelingslanden en ontwikkelingssamenwerking. Denk aan de Wereldbank, de UN, allerlei indexen op humanitair gebied. Hoe kunnen de diverse sets met elkaar in verband gebracht worden? Kan het beeld over de behoefte aan, de inzet van en de effectiviteit van ontwikkelingssamenwerking hiermee worden verrijkt?
Call to action
In een volgende datablog gaan we verder in op beschikbare open data voor ontwikkelingssamenwerking. Enkele voorbeelden van visuele ontsluiting van de IATI data vind je hieronder. Wij dagen jullie uit om tijdens de Accountability Hackathon deze voorbeelden te overtreffen.
Een aantal suggesties van bestaande informatiebehoeften:
• Het volgen van de geldstromen van donoren via UN en INGO’s naar lokale organisaties en uiteindelijk de ontvangers.
• De link tussen geld en resultaten is lastig. Resultaten zijn nog maar beperkt opgenomen in de beschikbare open data – kunnen we een koppeling maken met meer kwalitatieve informatie uit allerlei evaluaties? Voor de SHO hulpactie voor Haïti hebben we geprobeerd de resultaten op te tellen maar dit lukte niet omdat organisaties resultaten op verschillende manieren rapporteerden.
Enkele voorbeelden en databronnen ter inspiratie:
• De site van BHOS: met iedere maand actuele gegevens over ontwikkelingssamenwerkingsactiviteiten.
• Dit is een Tableau-dashboard dat laat zien wat Buitenlande Zaken momenteel met de data van de partners kan, en wat uiteindelijk door de ambtenaren gebruikt moet worden om die voortgang van activiteiten te volgen.
• De data atlas van ONE world: waarin de ontwikkeling van landen is te zien via verschillende thema’s.
• Showcases IATI data: Zimmerman&Zimmerman biedt de mogelijkheid een aantal
types visualisaties te maken, o.a. met data van de Nederlandse en Engelse overheid: zie https://www.openaid.nl/, https://aiddata.rvo.nl/ of https://devtracker.dfid.gov.uk/ en deze site, ook met IATI data
• Voor developers: APIs: https://OIPA.nl (ook van Zimmerman&Zimmerman) en
http://datastore.iatistandard.org
• Wil je meer lezen over IATI en wat voorbeelden bekijken? Bekijk dan dit bericht van Rolf Kleef over tracing and linkability in IATI data
• En tot slot is via deze link het IATI registry te vinden een compleet overzicht te vinden van alle IATI-data.
Doe je mee?
Op 9 september 2016, aan de vooravond van Prinsjesdag vindt Accountability Hack plaats. Tijdens deze hackathon gaan we met open data geldstromen en prestaties van de overheid in kaart brengen. Doe je mee? Aanmelden kan hier.