In dit datablog gaan we in op de beschikbare data over prestaties van scholen in het basisonderwijs. In een nieuwsbericht schreven we al over het brede palet aan informatie rondom het onderwijs. En in een eerdere datablog over geldstromen in het basisonderwijs.
Het meten van de prestaties van basisscholen kan op diverse manieren. Je kunt bijvoorbeeld kijken naar de hoeveelheid leerlingen die zijn onderwezen en het aantal leraren dat daar voor nodig is geweest. Dit kan met open datasets die te vinden zijn bij de open onderwijsdata van DUO zoals datasets met het aantal leerlingen per school en datasets met de hoeveelheid onderwijsgevend personeel per school (de laatste in fte’s, mannen/vrouwen en leeftijdsgroepen). In de openbare discussie over de resultaten van basisscholen gaat het echter ook vaak over de opbrengsten van basisscholen.
Opbrengsten krijgen veel belangstelling
Onder opbrengsten kan het bereikte ‘niveau’ van leerlingen aan het eind van de basisschool worden beschouwd. Belangrijke mogelijke indicatoren hiervoor zijn de scores van de leerlingen op de centrale eindtoets en de aan de leerlingen gegeven schooladviezen voor het voortgezet onderwijs (bijvoorbeeld een vmbo- of havoadvies). Er zijn verschillende eindtoetsen die vaak – niet geheel juist – aangeduid worden als cito-toets.
Let op! Deze indicatoren geven een indruk van de ‘ruwe’ opbrengsten. We spreken van ‘ruwe’ opbrengsten omdat zo’n score op de eindtoets of het schooladvies niet alleen wordt beïnvloed door de school. Wat de school leerlingen kan leren is ook afhankelijk van de achtergrond en context van de leerlingen. Ook doen niet altijd alle leerlingen – om verschillende redenen – mee aan een eindtoets. Daarom gebruiken veel onderzoekers, wetenschappers en beleidsmakers gecorrigeerde opbrengsten als variabele waar ze mee rekenen.
In een andere datablog die later volgt wordt op datasets met informatie over de achtergrond van leerlingen ingegaan.
Oordelen van de Inspectie van het Onderwijs
Een andere interpretatie voor de resultaten van een school is het oordeel van de Inspectie van het Onderwijs over de kwaliteit van het geboden onderwijs op basisscholen. De Inspectie geeft dit weer in een toegekend toezichtsarrangement, dit arrangement bestaat (tot nog toe) uit basis, zwak of zeer zwak. De meeste scholen hebben het basisarrangement.
Datasets
Eindtoetsscores – DUO en Rijksoverheid
Per schoolvestiging de gemiddelde score op de eindtoets. Het gaat om de ruwe eindscores, dus zonder correcties. Beschikbaar: schooljaar 2014-2015 bij open data van DUO en 2013-2014 op de site van de Rijksoverheid.
Eindtoetsscores gecorrigeerd voor gewichtenleerlingen (2013) – Schoolcijferlijst toelichting en dataset
In deze bewerking van de eindtoetsscores is door de onderzoeker rekening gehouden met de achtergrond van leerlingen: bijvoorbeeld het opleidingsniveau van hun ouders. Jaren: 2010-2013.
Schooladviezen – DUO
Het aantal leerlingen in het basisonderwijs (bo) en speciaal basisonderwijs (sbo) per schoolvestiging en schooladvies voor het voortgezet onderwijs. Beschikbaar: schooljarenn 2011-2012 tot en met 2014-2015.
Toezichtsarrangementen – Inspectie van het onderwijs. Datasets voor schooljaren 2013-2014 2014-2015 2015-2016 met toezichtsarrangementen in het basisonderwijs.
Het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs leidt tot een bepaald toezichtsarrangement.
Wat valt er te zien?
Om een idee te krijgen van wat we aan deze data hebben, kunnen we bijvoorbeeld kijken naar de schooladviezen van het (speciaal) basisonderwijs in 2014-2015, via DUO (zie hierboven). Hierin staan per school de aantallen van de verschillende adviezen in de kolommen VSO, PRO, VMBO_BL, VMBO_BL_KL, VMBO_KL, VMBO_KL_GT, VMBO_GT, VMBO_GT_HAVO, HAVO, HAVO_VWO, VWO. Om de data overzichtelijk te houden is in onderstaande visualisatie per adviesrichting het aandeel van elke provincie gevisualiseerd.
In de grafiek is opvallend dat in Zeeland de ‘tussen-adviezen’ (zoals VMBO GL t/m HAVO) relatief veel gegeven worden. Misschien zijn in Zeeland de scholen geneigd om de leerlingen en ouders vrijer te laten in de uiteindelijke keuze. Om meer inzicht in te krijgen in waar scholen hun adviezen op baseren zou je verder kunnen kijken naar de gemiddelde eindscores per school, en hoe deze zich verhouden tot de schooladviezen. Gebruik de BRIN-nummers om de eindscores te combineren met de gegeven adviezen.
Doe je mee?
Op 9 september 2016, aan de vooravond van Prinsjesdag vindt Accountability Hack plaats. Tijdens deze hackathon gaan we met open data geldstromen en prestaties van de overheid in kaart brengen. Doe je mee? Aanmelden kan hier.